(قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً).
دقت در تعبیرات این آیه نشان مىدهد که از امیدبخشترین آیات قرآن مجید نسبت به همه گنهکاران است، شمول و گستردگى آن به حدى است که طبق روایتى امیر مؤمنان على ع فرمود: در تمام قرآن آیهاى وسیعتر از این آیه نیست" (ما فى القرآن آیة اوسع من یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا ... )[1]
دلیل آن نیز روشن است زیرا:
1- تعبیر به" یا عبادى" (اى بندگان من!) آغازگر لطفى است از ناحیه پروردگار
2- تعبیر به" اسراف" به جاى" ظلم و گناه و جنایت" نیز لطف دیگرى است.
3- تعبیر به" عَلى أَنْفُسِهِمْ" که نشان مىدهد گناهان آدمى همه به خود او باز مىگردد نشانه دیگرى از محبت پروردگار است همانگونه که یک پدر دلسوز به فرزند خویش مىگوید اینهمه بر خود ستم مکن!
4- تعبیر به" لا تقنطوا" (مایوس نشوید) با توجه به اینکه" قنوط" در اصل به معنى مایوس شدن از خیر است به تنهایى دلیل بر این است که گنهکاران نباید از" لطف الهى" نومید گردند.
5- تعبیر" مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ" بعد از جمله" لا تقنطوا" تاکید بیشترى بر این خیر و محبت مىباشد.
6- هنگامى که به جمله" إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ" مىرسیم که با حرف تاکید آغاز شده و کلمه" الذنوب" (جمع با الف و لام) همه گناهان را بدون استثنا در بر مىگیرد سخن اوج مىگیرد و دریاى رحمت مواج مىشود.
7- هنگامى که" جمیعا" به عنوان تاکید دیگرى بر آن افزوده مىشود امیدوارى به آخرین مرحله مىرسد.
8 و 9- توصیف خداوند به" غفور" و" رحیم" که دو وصف از اوصاف امید بخش پروردگار است در پایان آیه جایى براى کمترین یاس و نومیدى باقى نمىگذارد.
آرى به همین دلیل آیه فوق گستردهترین آیات قرآن است که شمول آن هر گونه گناه را در بر مىگیرد، و نیز به همین دلیل از امیدبخشترین آیات قرآن مجید محسوب مىشود.
و به راستى از کسى که دریاى لطفش بیکران و شعاع فیضش نامحدود است جز این انتظارى نمىتوان داشت
[1] (1)" مجمع البیان" و" تفسیر قرطبى" و" تفسیر صافى" ذیل آیه مورد بحث. تفسیر نمونه، ج19، ص: 500
تفسیر نمونه، ج19، ص: 500
